Στο θεματικό ψηφιακό αποθετήριο του «Άτλαντα της Ελληνικής Λαογραφίας» του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών το οποίο δμιουργήθηκε στο πλαίσιο του έργου «Καινοτόμες δράσεις αξιοποίησης και ανάδειξης του Πολιτιστικού και Επιστημονικού αποθέματος της Ακαδημίας Αθηνών» του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα – Επιχειρηματικότητα – Καινοτομία» (ΕΠΑνΕΚ 2014-2020) φιλοξενείται το σημαντικό πρωτογενές υλικό των ερωτηματολογίων που διανεμήθηκαν και συμπληρώθηκαν κατά τα έτη 1969-1970 στο πλαίσιο ευρύτερου ευρωπαϊκού προγράμματος που αφορούσε την δημιουργία Ευρωπαϊκού Λαογραφικού Άτλαντα. Τα ερωτηματολόγια αποτελούν μια πολύτιμη πηγή για πληθώρα ζητημάτων. Περιέχουν πληροφορίες, οργανωμένες με συστηματικό τρόπο όσον αφορά τα θέματα αλλά και τους επιμέρους οικισμούς όλης της χώρας, οι οποίες αναφέρονται:

• στο ιδιοκτησιακό καθεστώς τον γαιών πριν το 1920 και στην κοινωνική οργάνωση της παραγωγής,
• στο άροτρο και στο ζυγό (μορφολογία, κατασκευή),
• στις τεχνικές του οργώματος και της σποράς,
• στο θερισμό και αλωνισμό των δημητριακών (εργαλεία, τεχνικές, κοινωνική οργάνωση της παραγωγής και κατανομή της εργασίας κατά φύλα, τραγούδια και εθιμικές πρακτικές),
• στις ετήσιες πυρές (τοποθέτηση μέσα στο ημερολογιακό έτος, κατανομή της εργασίας κατά ηλικία και φύλο, περιγραφή του δρώμενου).

     Στο αποθετήριο περιλαμβάνονται επίσης ο «Άτλας της Ελληνικής Λαογραφίας» όπως εκδόθηκε το 1975 από τον τότε διευθυντή Στέφ. Δ. Ήμελλο, ανακοινώσεις, κείμενα και μελέτες Ερευνητών του Κέντρου οι οποίοι, είτε ασχολήθηκαν με την σύνταξη του Άτλαντα είτε μελέτησαν το υλικό του.

      Ο όρος «γεωγραφικός Άτλας» χρησιμοποιήθηκε για να δηλώσει συλλογή από χάρτες ή διαγράμματα που συνδέονται μεταξύ τους και αποτελούν μια θεματική ενότητα. Στην ουσία, με τον Άτλαντα εξετάζεται η γεωγραφική διάδοση ενός φαινομένου και γίνεται η αποτύπωσή του πάνω στο χάρτη με ειδικά σύμβολα^.

       Στους λαογραφικούς άτλαντες αποτυπώνονται χαρτογραφικά λαογραφικά στοιχεία ή φαινόμενα είτε του υλικού πολιτισμού (οικήσεις, γεωργικά εργαλεία κ.λπ.) είτε του πνευματικού (εορτολόγιο, εθιμολογία κ.λπ.) με τη χρήση ειδικών συμβόλων και σχετικών υπομνημάτων, που αναφέρονται στα θέματα που έχουν καταγραφεί.

       Η δημιουργία του Λαογραφικού Άτλαντα της Ελλάδας εντάχθηκε στο πλαίσιο της δημιουργίας ενός Ευρωπαϊκού Λαογραφικού Άτλαντα και είχε ως αφετηρία το συνέδριο του Ζάγκρεμπ (8-10 Φεβρουαρίου 1966) στο οποίο το Κέντρο Λαογραφίας (πρώην Λαογραφικό Αρχείο) εκπροσωπήθηκε από τον διευθυντή του Γ. Σπυριδάκη. Με πρωτοβουλία του Γ. Σπυριδάκη και εισήγησή του στην Εφορευτική Επιτροπή αποφασίστηκε η συλλογή της σχετικής ύλης, η κατάταξή της και η χαρτογράφησή της, προκειμένου να εξασφαλισθεί η συμμετοχή του Κέντρου στη σύνταξη του Ευρωπαϊκού Λαογραφικού Άτλαντα και η εκπόνηση ενός Ελληνικού (Απόφαση της Συγκλήτου της Ακαδημίας Αθηνών αρ. 792/23-06-1966). Η πρόταση του Γ. Σπυριδάκη περιελάμβανε συνεργασία του Κέντρου Λαογραφίας με τις υπηρεσίες της τοπικής Αυτοδιοίκησης και με τους εκπαιδευτικούς λειτουργούς κυρίως της δημοτικής εκπαίδευσης για την συλλογή της ύλης, η οποία έγινε με ειδικό ερωτηματολόγιο (1967) που αφορούσε:

• το σύστημα της γαιοκτησίας
• τη σπορά των δημητριακών και τα εργαλεία που χρησιμοποιούνταν
• το θερισμό και τον αλωνισμό και τα γεωργικά εργαλεία που χρησιμοποιούνταν
• τις ετήσιες πυρές

       Η εκτύπωση του ερωτηματολογίου σε 4500 αντίτυπα ολοκληρώθηκε από το Εθνικό τυπογραφείο το Νοέμβριο του 1968 και στα τέλη του 1969 προωθήθηκε στους επιθεωρητές δημοτικής εκπαίδευσης της χώρας. Ο όγκος του υλικού που συγκεντρώθηκε, η μελέτη άλλων πηγών και οι ειδικές επιτόπιες αποστολές ερευνητών δίνουν αξιοπιστία στην καταγραφή των λαογραφικών εκδηλώσεων που εξετάστηκαν. Οι καταγραφές που αφορούν περιοχές εκτός των ελληνικών συνόρων αναφέρονται σε ελληνικούς πληθυσμούς που μετακινήθηκαν και εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα ως πρόσφυγες. Στους τόπους της νέας τους εγκατάστασης συμπληρώθηκαν τα ερωτηματολόγια ή καταγράφηκαν οι σχετικές πληροφορίες από τους ερευνητές (συντάκτες τότε) του Κέντρου. Στα χρόνια που ακολούθησαν το υλικό συγκεντρώθηκε και ταξινομήθηκε από τους επιφορτισμένους με αυτό το έργο συντάκτες και γραφείς του Κέντρου. Για την πορεία των εργασιών και τα αποτελέσματά της έγιναν ανακοινώσεις στα Διεθνή Συνέδρια Εθνολογικού Άτλαντος και σε σχετικές δημοσιεύσεις από τον Δ. Β. Οικονομίδη που διαδέχθηκε το Γ. Σπυριδάκη στη διεύθυνση του Κέντρου, τον Ακαδημαϊκό Γ. A. Μέγα και τον Σ. Δ. Ήμελλο, ο οποίος ως συντάκτης είχε αναλάβει το ειδικό τμήμα του Κέντρου που ήταν σε συνεχή επαφή με τη μόνιμη Διεθνή Επιτροπή του Άτλαντος. Παράλληλα, υπό τον συντονισμό της Διεθνούς Επιτροπής του Άτλαντος εκπονήθηκαν αξιόλογοι εθνολογικοί άτλαντες άλλων ευρωπαϊκών χωρών.

    Ο Άτλαντας της Ελληνικής Λαογραφίας εκδόθηκε από τον Στέφανο Δ. Ήμελλο (Διευθυντή του Κέντρου κατά τα έτη 1973-1983) το 1975. Αποτελείται από 4 χάρτες που αφορούν τις περιοδικές πυρές, το ξύλινο άροτρο, το ζυγό, και το σιδερένιο άροτρο. Κάθε χάρτης έχει υπόμνημα με ειδικά σύμβολα που αποτυπώνουν στο χώρο όσον αφορά τις πυρές, την ημερομηνία του έτους που άναβαν κατά τόπους, για τα δε εργαλεία τη διάδοση των διαφόρων μορφολογικών τύπων.

     Το 2008, σαράντα και πλέον έτη μετά την απόφαση του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών να πραγματοποιήσει τη σχετική έρευνα (1966) και τριάντα τρία από την έκδοση του λευκώματος του (1975), ο Άτλαντας της Ελληνικής Λαογραφίας κυκλοφορήθηκε σε ψηφιακή μορφή (DVD). To ψηφιακό μέσο χωρίς να αναιρεί τους αρχικούς σκοπούς της δημιουργίας του, του προσέδωσε και νέες διαστάσεις. Αυτές σχετίζονται κυρίως με τη δυνατότητα εύκολης πρόσβασης στις πληροφορίες του Λαογραφικού Άτλαντα τα αντίτυπα του οποίου είχαν άλλωστε εξαντληθεί από καιρό, με τρόπο φιλικό προς το ευρύ κοινό και ελκυστικό στις νεότερες γενιές, που είναι εξοικειωμένες με την ψηφιακή τεχνολογία. Επιπλέον ο ψηφιακός Άτλαντας εμπλουτίστηκε με νέο περιεχόμενο και συγκεκριμένα το λαϊκό εορτολόγιο στον κύκλο του έτους. Ο ψηφιακός Άτλας δημιουργήθηκε ως μέρος του υποέργου «Ανάπτυξη Εφαρμογής πολυμέσων Λαϊκού Πολιτισμού», που υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του έργου του Γ΄ ΚΠΣ «Ανάπτυξη Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης του Λαϊκού Πολιτισμού» του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, το οποίο ήταν ενταγμένο στο Επιχειρησιακό πρόγραμμα «Κοινωνία της Πληροφορίας». Αντίτυπά του διανεμήθηκαν μέσω του Υπουργείου Παιδείας στις μονάδες τις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης μετά από σχετική έγκριση του περιεχομένου του από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.

    Η ταχύτατη εξέλιξη της ψηφιακής τεχνολογίας επέβαλε, λίγα χρόνια μετά την πρώτη έκδοση του Άτλαντα σε ψηφιακή μορφή, την «μετάπτωση» του συνόλου των δεδομένων σε νέο λογισμικό, το οποίο διαθέτει δυνατότητα ενημέρωσης με νέα στοιχεία και προβολής του περιεχομένου στο διαδίκτυο. Έτσι με την ευκαιρία του έργου «Εθνικό δίκτυο ψηφιακής τεκμηρίωσης της άυλης και υλικής πολιτιστικής κληρονομιάς» στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ψηφιακή Σύγκλιση», κατά τα έτη 2013-1015 το ψηφιακό περιεχόμενο παραμετροποιήθηκε εκ νέου, ενημερώθηκε, εμπλουτίστηκε, και «πέρασε» σε εφαρμογή διαχείρισης Drupal, ένα αρθρωτό σύστημα διαχείρισης περιεχομένου (Content Management System, CMS) ανοικτού/ελεύθερου λογισμικού, στην διαδικτυακή πύλη kentrolaografias.gr.

           Το 2023 στο πλαίσιο του έργου «Καινοτόμες δράσεις αξιοποίησης και ανάδειξης του Πολιτιστικού και Επιστημονικού αποθέματος της Ακαδημίας Αθηνών» του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα – Επιχειρηματικότητα – Καινοτομία» (ΕΠΑνΕΚ 2014-2020) ψηφιοποιήθηκε το μεγαλύτερο μέρος του πρωτογενούς υλικού των Ερωτηματολογίων του Άτλαντα και δημιουργήθηκε ειδικό ψηφιακό αποθετήριο όπου φιλοξενείται προκειμένου να είναι ελεύθερα προσβάσιμο στους μελετητές και στο κοινό μέσω του διαδικτύου.