Παρά τη διαχρονική σημασία της ελιάς και των προϊόντων της για την υγεία και την οικονομία και τον σημαντικό ρόλο της στην εξέλιξη του ελληνικού πολιτισμού από την προϊστορική περίοδο μέχρι σήμερα, η Eλλάδα δεν διέθετε το 1997 ένα μουσείο ή ινστιτούτο έρευνας του πολιτισμού της ελιάς και του ελαίου. H διαπίστωση αυτή στάθηκε η αφορμή για την αποδοχή από το Kέντρο Eρεύνης της. Στο πλαίσιο του ερευνητικού Προγράμματος Raphael το KEEΛ πραγματοποίησε διεθνές Συνέδριο με θέμα: «H ελιά αι το λάδι από την αρχαιότητα έως σήμερα» με έμφαση στον χώρο της Kρήτης, του οποίου εκδόθηκαν τα Πρακτικά. Πραγματοποίησε επίσης συνέδριο στην Πρέβεζα σε συνεργασία με τον μη κερδοσκοπικό πολιτιστικό φορέα Ακτία Νικόπολις, με θέμα «Η ελιά και το λάδι στον χώρο και τον χρόνο», του οποίου επίσης εκδόθηκαν τα Πρακτικά.

Παράλληλα ειδικοί ερευνητές αναζήτησαν και μελέτησαν νέα στοιχεία για την ιστορία και τη λαογραφία της ελιάς και του ελαίου από την προϊστορία μέχρι σήμερα. Αποτέλεσμα της έρευνας αυτής ήταν η έκδοση «Ωδή στην ελιά» με μελέτες για την ελιά και το λάδι στον ελληνικό χώρο από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα και η έκθεση «Ελαίας Εγκώμιον».

Η θεματολογία της έκθεσης είναι η εξής: Μύθοι και αρχαιολογία της ελιάς, Ελιά και αθλητισμός, Ο συμβολισμός της ελιάς, Το τοπίο της ελιάς, Η ελιά και το λάδι στην υγεία και στη διατροφή, Η ελιά στη σύγχρονη ζωή και τέχνη. Η κάθε ενότητα υποστηρίζεται από δυναμικά επιστημονικά κείμενα σε δύο γλώσσες (ελληνικά και αγγλικά) και πολλά εκθέματα: αρχαία, παραδοσιακά και σύγχρονα αντικείμενα, πλούσιο φωτογραφικό υλικό, και εικαστικές δημιουργίες σύγχρονων καλλιτεχνών. Το πλούσιο υλικό παρουσιάζεται με σύγχρονο τρόπο και τη χρήση νέων τεχνολογιών.

Η έκθεση παρουσιάστηκε στο μέγαρο της Ακαδημίας Αθηνών κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, στο εκθεσιακό κέντρο (ΚΥΒΕ) Περιστερίου (2 Φεβρουαρίου μέχρι 30 Απριλίου 2005), σε συνεργασία με τον Δήμο Περιστερίου. Επόμενος σταθμός της ήταν η Πινακοθήκη Κατσίγρα στη Λάρισα (11 Οκτωβρίου 2005 έως τις 28 Φεβρουαρίου 2006) και τον Μάρτιο του 2006 η έκθεση παρουσιάσθηκε στον Βόλο σε εκθεσιακό χώρο του Πανθεσσαλικού Σταδίου. Τον Μάϊο του 2006 παρουσιάσθηκε στους Δελφούς. Η έκθεση ταξίδεψε στην Ν. Υόρκη και παρουσιάστηκε στο κτίριο του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (14 Σεπτεμβρίου - 14 Oκτωβρίου 2006) κατά την διάρκεια της ελληνικής προεδρίας του ΟΗΕ. Από τον Αύγουστο του 2007 ώς τον Οκτώβριο του 2008 παρουσιάστηκε στο Συνεδριακό Κέντρο ΣΠΑΠ στην Αρχαία Ολυμπία σε συνεργασία με τον Δήμο Αρχαίας Ολυμπίας και την Ζ΄ Εφορία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Ολυμπίας.

Συντελεστές
Επιστ. επιμέλεια, κείμενo: Αικ. Πολυμέρου-Καμηλάκη
Μουσειολογική επιμέλεια : Λουίζα Καραπιδάκη